بازتعریف بقا: کنش جمعی و تعامل اخلاقی در زندگی پی

نوع مقاله : Original Article

نویسندگان

10.22034/jsllt.2025.22980.1073

چکیده

این مطالعه، به بررسی بقا، کنش جمعی و زندگی سیاسی در رمان «زندگی پی» از منظر نظریۀ هانا آرنت دربارۀ حوزه‌های عمومی و خصوصی می‌پردازد. پژوهش‌های پیشین عمدتاً به ابعاد دینی و فلسفی رمان توجه کرده‌اند و وجوه سیاسی آن کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله، بر این باور است که «زندگی پی»» بقا را نه به عنوان یک مبارزه فردی و تنها، بلکه به عنوان فرآیندی ساختاریافته، سیاسی و اخلاقی بازتعریف می‌کند. با تکیه بر چارچوب آرنت، نشان داده می‌شود که تجربۀ شخصیت اصلی داستان فراتر از صرف تحمل سختی‌ها است و با واقعیت‌های جمعی و سیاسی درگیر می‌شود. برای تعمیق این تحلیل، از مفهوم «مرززدایی(limitrophy) » ژاک دریدا و دیگر نظریه‌پردازان بهره گرفته شده تا تصویر دقیق‌تری از زندگی سیاسی در مرزهای تجربه انسانی ارائه شود. این پژوهش، با رویکرد کیفی و تفسیری، خوانشی دقیق از «زندگی پی» ارائه می‌دهد و روند تحول پی را از مبارزهای غریزی برای بقا، به همزیستی ساختاریافته با ریچارد پارکر دنبال می‌کند. رابطۀ میان این دو گونه باعث پیچیده‌تر شدن تعریف‌های متعارف از سوژه سیاسی شده و مرزهای انسان و حیوان را به چالش می‌کشد. بقا برای پی، یک تلاش فردی نیست بلکه فرآیندی است که در آن تعامل ساختاریافته میان او و ریچارد پارکر شکل می‌گیرد. این رابطه، روایت‌های سلسله مراتبی دربارۀ بقا را به چالش می‌کشد و نشان می‌دهد که ضرورت و همزیستی می‌توانند معناهای سیاسی و اخلاقی خلق کنند. دریدا و دانا هاراوی نشان می‌دهند که روابط بین‌گونه‌ای می‌توانند عاملیت جمعی را حفظ کنند و امانوئل لویناس بقا را به عنوان گفت‌وگوی اخلاقی با دیگری تفسیر می‌کند. در نهایت، «زندگی پی»، بقا را به عنوان فرآیندی سیاسی و اخلاقی بازتعریف می‌کند که در آن ارتباط انسان و حیوان ساختار وجود جمعی را شکل می‌دهد. این رمان، فرضیه‌ای که بقا مانع کنش سیاسی است را به چالش می‌کشد و نشان می‌دهد که ضرورت و همکاری - حتی میان گونه‌ها- می‌تواند زمینه‌های ادامه‌دار بودن در عرصۀ سیاسی را فراهم کنند. 

کلیدواژه‌ها